DEVLET NE İŞE YARAR?…

Amerikan devleti bir kere daha tüm dünyaya, küreye devletin ne işe yarayacağını gösterdi.

Devlet kurtarır.

Neyi kurtarır? Ekonomiyi diyorlar. Doğru, ama tam değil, devlet zora düşmüş şirketleri, bu şirketlerin belirlediği ekonomiyi kurtarır.

Devlet düzeni kurtarır. “Statüko”yu değiştirebilir ama düzeni kurtarır.

Her zaman kurtarabilir mi?

Hiç kuşkunuz olmasın; devlet her zaman kurtarır. İşi budur. Bunun için vardır. Kimileri “devletin halk için var olduğunu”, “sosyal”, “demokrat” hatta “laik” olduğunu söylese de, işin gerçeği öyle değildir. Saydığımız bu sıfatlar, asıl görevin arkasından gelirler, zaman zaman ortaya çıkacak fırsatlara; işin oportunitesine, icabına; pragmasına göre şekil, biçim, yöntem değiştirirler.

Böyle bir şeydir devlet.

Kriz daha işin başında, özünde gizli, gizil; potansiyel olarak var olduğu için, düzenin televolecileri pek telaşlanmadılar. Şimdi de en kendinden emin tahlilleri onların yapıyor olmalarında şaşılacak bir şey yoktur.

Finans dünyasının egemenliği 70’li yıllarda ilan edilirken, parasal, moneter, Friedmancı teoriler havada uçuşur, Türkiye darbesiyle birlikte 24 ocağını kurarken biliyorlardı bugünleri.

Şimdi rahattırlar. Devlet kurtarır. İşi budur devletin.

Kimileri “vay sosyalizm geri mi geliyor, hani liberal, neoliberal ekonomi vardı, gene mi devletçilik” sayıklamalarına, korkutmalarına bakmayın, devlet o eski, kadim, düzen devletidir.

Şirketler zora düştüğünde, sıkıntı çektiğinde, kâr edemez olduğunda, borçlar bini aştığında gelir görevini yerine getirir. Hiç kuşku yok, devlettir, kızar, cezalandırır, ondan alıp buna verir, el koyar, açar, kapatır.

Ya mülkiyetin, paranın, üretimin üretmeden kazanmanın sahibini beğenmemiştir ya da durum, icap, pragma, sıkıntı öyle gerektirmektedir.

Şimdi olan da budur.

Bazı arkadaşlar, Bu durumun keyfini çıkarıyor gibiler. “Alın işte çöktü sizin liberal, neoliberal ekonominiz, İdeolojiyi ne çabuk unutuverdiniz, bakın gene devlete, ‘devletçiliğe’ döndünüz” diyorlar. Ama yanılıyorlar. Devlete dönmek diye bir şey yoktur. Devlet her daim orada ve onlarla birliktedir. Bilmemiz, bilinmesi gereken, krizden halkın yararına bir sonuç çıkmayacağıdır. Her defasında krizlerin yükünü halka ödetmeyi, bu mekanizmayı ustaca çalıştırmayı bilmenin adıdır devlet.

Şimdi Amerikan devleti ne yapıyor? Batmış şirketleri, ekonomiyi kurtarıyor. Onlara el koyuyor, bundan sonra batacak, batma ihtimali olanlar için de büyük mü büyük bir fon kuruyor. Fonu neyle kuruyor? Amerikan halkının ödedikleriyle kuruyor. Bütçeden pay ayırıyor, vergilerden kesip fona aktarıyor.

Hep böyle olur.

Bizde de hep böyle olmuştur. Böyle olacaktır. Şimdilerde kurşuni bir renge bürünmüş ufuk tam karardığında, dış piyasaların durgunluğu ülkemize yansıdığında, sıcak para gelmez olduğunda, krediler kesildiğinde, şirketler, “aman, el aman!” dediğinde devletimiz elinden geleni yapacaktır.

Bizde fon kurmaya gerek yoktur. Fon her zaman vardır ve işlemektedir.

Bizdeki sıkıntı fonun sürekli yağmalanmasındadır.

Amerikan ve Avrupa kapitalizmleri, iki üç yüz yıllık deneyimleriyle çapaçul hırsızlığa yüz vermemeyi öğrenmiş, sistemin disiplinini iyi belirlemişlerdir. Her şey kuralına göre derler. Kural dışına çıkanı da sürgüne yollarlar. Başbakansa istifa eder, yolsuzluk yapmışsa hapse girer.

Bizim düzenin sıkıntısı bu icaplara, pragmalara alışmamış olmasıdır.

Alışacaktır.

Benim zoruma giden bu pek basit devlet bilgisinin unutulup, “serbest piyasanın artık serbest olmadığı, devletçi olduğu”nun söylenip durmasıdır.

Yapmayın arkadaşlar.

Zaten serbest değildi. Devletin gözetimi ve denetimi altındaydı.

Sorulması gereken soru bu değildir, devletin kimin gözetimi ve denetimi altında olduğudur.

Durumu anlamak için başka bir soruya gerek yoktur… 🙂

____________________________________________ Güray Öz/Cumhuriyet…