Cami Hoparlörü ve Ses Kirliliği…

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığının 20 Aralık 2005 tarih 711 sayılı kararı gereğince Vakıflar Genel Müdürlüğü yönetim ve denetiminde olan cami, mescit gibi tapınaklara hoparlör konulamayacağı karara bağlanmıştır. 31.12.2005 tarih 26040 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren bu karara göre:

“Minarelere ve kubbe çevrelerine özellikle yapıyı tahrip eden elektronik malzeme (hoparlör ve modern aydınlatma armatürleri gibi) elemanların konulamayacağına, ancak paratoner, kandillik ve mahya gibi özgün biçim ve malzemeye uygun tesisin yapılabileceğine, Minarelerde fiziksel tahribata neden olan ses düzeni yapılmamasına, eskiden var olanların yeni onarımlar sırasında kaldırılarak yapının orijinal durumuna getirilmesine”

Karar verilmiştir.

Ancak, bu karar sadece Vakıflar denetimindeki tarihi camileri kapsamaktadır. Yeni inşa edilmiş ve inşa edilmekte olan cami ve mescitler bu karar dışındadır. Halbuki tüm camilerin bu karar kapsamına alınması gerekirdi. Çünkü yaşam kalitesinin düşmesine ve işgücü kaybına yol açan ses kirliliği ile mücadele kapsamında hoparlörlü camilerin çevreye fevkalade gürültü saçan ve rahatsızlık veren bir konuma geldikleri görülmektedir.

Bir minareye en az 100-200Wlık dört hoparlör takılmakta ve bazı camilerin kubbelerin üstüne de dört hoparlör konduğu görülmüştür. Bu durumda iki minareli bir caminin etrafa yaydığı toplam ses gücü 2000 W aşabilmektedir.

Ses kalitesinde bozukluk ve parazitler bir yana, aynı anda bir sürü camiden karmakarışık yayılan ve birbirine karışan sesler berbat bir uğultu halinde kentin üzerine çökmektedir. Bir çok yerde yeni cami yapımına karşı gösterilen tepkilerin bir nedeni de hoparlörlü camilerin etrafa gürültü saçan merkezler haline dönüşmüş olmasıdır. Camilerin altının market, işyeri, bakkal, kasap, manav, otopark vs yapılması da bu yapıların gerçek işlevlerine aykırıdır.

DESİBEL TABLOSU

Yapılan ses ölçümlerinde cami hoparlörlerinden çıkan ses düzeyinin bazı durumlarda 110 ve hatta 150 dB (desibel) aşabileceği saptanmıştır. İnsan kulağı için 35-65 dB sesler normaldir. Ancak, bu sınır aşıldığında ve sürekli işitildiğinde, yüksek ses işitme organlarına, beyne ve insan psikolojisine ciddi zarar verebilmektedir.

90 dB üzerindeki sesler çok tehlikelidir. Kulak dayanma sınırı 140 dB aşıldığında, kulak ağrısı, kulak akıntısı veya kanama, sinir hücrelerinin bozulması görülebilir. Aşağıdaki desibel tablosunda hoparlörlü cami en üst risk kategorisi içinde görülmektedir:

Uçaklar	170	dB	Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması
cankurtaran düdüğü	150	dB	Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması
İş makineleri	120	dB	Psikolojik bozukluk
Hoparlörlü cami	110-150	dB	Psikolojik bozukluk, kulak ağrısı, hücre bozulması
Motosiklet	110	dB	Psikolojik bozukluk
Disko müziği	100	dB	Psikolojik bozukluk
Metro	90	dB	Psikolojik bozukluk
Çalar saat	80	dB	Psikolojik bozukluk
Telefon zili	70	dB	Psikolojik bozukluk
İnsan sesi	60	dB	Psikolojik bozukluk
Horlama	30	dB	Psikolojik bozukluk

SES KİRLİLİĞİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ

1. Ses kirliliğinin geçici etkisi, duyma yorgunluğu, ya da, işitmedeki geçici kayıplardır. Kalıcı etki sağırlıktır.

2. Ani olarak oluşan gürültü kalp atışlarında, kan basıncında solunum hızında, metabolizmasında bozulmalar yaratır. Bunların sonucunda uykusuzluk, migren, ülser, damar sertliği, kalp krizi gibi olumsuz durumlar ortaya çıkabilir.

3. Özellikle 65 dB den sonra ses insanı yerinden sıçratan ve irkilten rahatsız edici bir gürültüye dönüşür. Aşırı gürültünün etkisinde kalan kişi strese girerek sinirli, rahatsız ve tedirgin olmaktadır. Bu olumsuzluklar, gürültünün etkisi ortadan kalktıktan sonra da sürebilmektedir.

4. Özellikle beklenmeyen zamanlarda aniden ortaya çıkan gürültü ve yüksek ses, iş veriminin düşmesi, konsantrasyon bozukluğu, performansı düşürücü etki yapar, öğrenme ve sağlıklı düşünmeyi engeller.

Eğer bir insanın –hangi gerekçeyle olursa- eline bir mikrofon alıp patates soğan satmak için sokak aralarında bangır bangır böğürmesi nasıl ki kentin sessizliğini, huzurunu, çevre sağlığını ve insanların psikolojisini bozuyorsa, aynı şekilde, cami hoparlörlerinden günden beş vakit yayılan bu muazzam gürültü ve ses kirliliği, kentlerin zaten çok gürültü olan ortamını daha da çoğaltarak sessizlik ve huzuru bozucu bir etken oluşturmaktadır.

Hoparlörlü camiler diğer inanç ve dinlere de uygar bir örnek oluşturmamaktadır. Hoparlörlü cami örneğinden esinlenen bazı vatandaşlarımızın hoparlörlü kilise, hoparlörlü sinagog, hoparlörlü transandantal meditasyon merkezi gibi uygulamalara gitme hakkı doğabileceği de göz ardı edilmemelidir.

Ülkemizde, insanları gürültünün zararlı etkilerinden korumak için hazırlanmış olan “Gürültü Kontrol Yönetmeliği” vardır. Ancak, insanların bu konuda eğitilmeleri ve bilinçlendirilmeleri gerekir. Burada en büyük sorumluluk ilgili kurumlara ve hoparlörlü cami konusunda Diyanet İşlerine düşmektedir.

Sadece Vakıflara bağlı cami ve mescitlerdeki hoparlörlerin sökülmesi yeterli değildir. Bu uygulamaya başlandı mı onu da bilmiyoruz ama, Vakıflara bağlı olsun olmasın, estetik, tarihi ve akustik güzelliği bozan, çirkinleştiren tüm camilerdeki hoparlörlerin sökülmesine bir an önce başlanması gereklidir. Ezan okunacaksa bunun çağdaş medeniyet ve şehircilik anlayışına göre, kentsel etik ve görgü kurallarına uygun bir şekilde yapılması herhalde dinen de daha doğru olacaktır. Kaynak: http://www.elestiri.org/ses-kirliligi-ve-hoparlorlu-camiler/#comment-2033