Bulutu Anlamak…

Image by Mexicanwave via Flickr

Doğanın sergilediği güzelliklerin en “halka açık” olanı bulutlardır.  Ağaçların arasında bulunmak için ormana gitmek gerek. Deniz için denize yakın bir yerde olmak lazım. Bulutları seyretmek için gökyüzüne çıkmaya veya başka bir yere yolculuk yapmaya gerek yok. Herhangi bir yerde başınızı kaldırın veya pencereden dışarı bakın, yeter.
Ressam Constable, “Hiçbir şeyi görmeyiz, onu iyice anlamadan” der. Bulut sudur ama bardakta duran suya benzemez çünkü onu meydana getiren su zerrecikleri çok küçüktür. Her metre küp bulutta, her biri bir milimetrenin birkaç binde biri kadar küçük, on milyar su zerreciği bulunur. Buluta opak, beyaz rengini veren bu minik zerrelerin her birinin düzeyine vuran ışığın her bir tarafa saçılmasıdır.Fillerin ruhsal akrabaları
Hindu ve Budist inancına göre kümülüs veya diğer adıyla küme bulutlar fillerin ruhsal akrabalarıdır. Bu nedenle Hindistan’da filler kutsal tutulur, gökyüzündeki akrabalarını yağmur halinde yeryüzüne çağırıp Hindistan’ın kurak yazından sonra bereket getirsinler diye.
Sanskrit yaradılış mitlerine göre, zamanın başlangıcında yaratılan filler beyazdı. Uçmak için kanatları vardı. İstedikleri zaman şekil değiştirebiliyorlardı ve yağmur yağdırma güçleri vardı.
Bulutlar tüy kadar hafifmiş gibi görünür ama orta boy bir kümülüs bulutu sekiz yüz fil ağırlığındadır. Bir Asya fili 2,5 tondur. Ortalama bir kümülüs bulutu da 2,000 ton.
Bu kadar su nasıl göğe yükselir? Güneş ışınlarıyla.
Güneş yeri ısıtmaya başlayınca termal adı verilen akımlar meydana gelmeye başlar. Bu akımlar gökyüzüne yükselir ve yükselirken yerdeki nemi yukarı taşır. Kümülüs bulutları meydana getirir. Uçak bu bulutlarının içinde geçerken hissedilen hafif sarsıntının nedeni havanın, bu şekilde, akımlar halinde aşağıdan yukarı doğru çıkmasıdır.

Güney denizlerinin yerlileri
Kümülüsler “bugün hava kapalı” dedirten, semayı tamamen kaplayan bulutlardan değil, münferittir. Teker teker olmalarının nedeni şudur: Dünyanın sathında her yer güneşin ışığını eşit derecede emmez. Daha iyi emen yerler bulut yapar -örneğin, asfalt, ekin kaplı topraktan daha etkin bir şekilde güneş ışığını emer.
Güneşli bir günde küçük bir adanın etrafında dolaşanlar adanın üzerinde bulut görürler. Bunun nedeni adanın onu çevreleyen sudan daha fazla güneş emme yeteneğine sahip olmasıdır.
Güney denizlerinin yerlileri çok uzaktayken adaların veya atollerin varlığını bu kümülüs bulutlardan anlamakta ustadırlar. Bulutları deniz feneri gibi kullanırlar.
Demek ki, her kümülüsün altında ona termalleriyle hayat veren bir alan var. Her biri ayrı bir alandan doğduğu için her kümülüs münferit bir buluttur. Diğer bulutlardan onu ayıran en önemli özelliklerden biri budur.
Zaman gelir rüzgâr onu alanından koparır. Kümülüs kendi içine döne döne, doğduğu yerden yavaş yavaş uzaklaşır.
Kümülüse güzel hava bulutu denir çünkü güneşli havalarda meydana gelirler ve yağmur yağdırmazlar.

…
The Cloud Spotter’s Guide Gavin Pretor-Pinney. Yukarıdaki bulut bilgilerinin çoğunu bu kitaptan aldım._____Metin Münir